نرم نرمک میرسد اینک بهار

برچسپ ها: بهار ، ادبیات ، نوروز

Print Friendly and PDF

یکی از باشکوه ترین جشن های گیتی، عید نوروز است. زنده شدن دوباره زمین نوید امید، عشق، شادی و زندگی دوباره می دهد. جشن نوروز کهن ترین و مهم ترین جشن ملی ایرانیان است، جشنی که آن را به جمشید جم منصوب می کنند. 
به جمشید بر، گوهر افشاندند     
مر آن روز را روز نو خواندند
سر سال نو هرمز و فروردین     
بر آسوده از رنج، تن دل، زكین
بزرگان به شادی بیاراستند        
می و جام و رامشگران خواستند
چنین روز فرخ از آن روزگار     
بمانده از آن خسروان یادگار
"فردوسی"

همانگونه که خداوند در آیه 50 سوره روم به زنده شدن زمین اشاره دارد، "فَانظُر اِلَی آثارِ رَحمَت اللهِ، کَیفَ یُحیِ الأَرضَ بَعدَ مَوتِها" "به آثار رحمت خدا بنگر که چگونه زمین را پس از مردنش زنده می کند"، نوروز پایان فصل سرما و افسردگی است و برای انسان های مومن نشانه ای از رحمت خداوند است. 
نوروز از ایام دور با آداب و رسوم خاصی برگزار می شد و از آنجا که ادبیات هر سرزمین یکی از مهم ترین منابع برای شناخت آیین، رسوم و فرهنگ ملت هاست، در آثار منظوم و منثور آن می توان درباره نوروز و آداب و آیینش خواند. 
درباره علل پیدایش نوروز، روایات مختلفی وجود دارد و فردوسی شاعر بزرگ و حماسه سرای ما آن را به جمشید نسبت می دهد. 
به جمشید بر، گوهر افشاندند     
مر آن روز را روز نو خواندند

بعضی از شاعران مثل قاآنی نوروز و روز خلافت حضرت علی (ع) را یکی می دانستند.
رساند باد صبا مژده بهار امروز                            
ز توبه، توبه نمودم هزار بار امروز
رسد به گوش دل این مژده ام ز هاتف غیب             
که گشت شیر خداوند، شهریار امروز
به جای خاتم پیغمبران به استحقاق                       
گرفت خواجه کرّوبیان قرار امروز

از جمله آداب نوروز که از دیرباز باقی مانده است، خانه تکانی است. پاک کردن خانه از آلودگی ها، گذاشتن کوزه آب، گلدان گل و ظرفی از آتش در خانه از جمله کارهایی بوده که در ایران باستان انجام می گرفت. این افراد چوب صندل و سایر چوب های خوشبو را با دست خودشان بر آتش می نهادند و می بایست که هرکس نام درگذشتگان خود را برشمارد. 
در برخی از نواحی ایران هنوز این اعتقاد وجود دارد که در شب آخر سال ارواح درگذشتگان به خانه های خود برمی گردند و از روشنی چراغ شاد می شوند، شاید رسم زیارت اهل قبور در پنجشنبه آخر سال و روشن کردن شمع یا چراغ بر مزار آنها بازمانده ای از این اعتقاد باشد.
یکی دیگر از رسوم عید نوروز، سفره هفت سین است. برخی هفت سین را نماد شش امشاسپند وُهومَنه (بهمن)، اشهﻭهیشته ( اردیبهشت)، خشثرهﻭیریه (شهریور)،  اَرمَیْتی (اسپندارمد)،  هوروتات (خرداد) و امرتات (مرداد) می دانند. 
دکتر فره وشی ریشه واژه هفت سین را از چیدن "هفت سینی" بر خوان نوروزی می داند كه به آن هفت سینی می گفتند و با  گذشت زمان و افتادن "ی" پایانی آن به گونه هفت سین در آمده. به گفته ی او هنوز هم در برخی از روستاهای ایران این سفره را، سفره ی هفت سینی می گویند.
و اما هفت سین عبارت است از:
سیر: نماد اورمزد
سماك (سماغ): چاشنی زندگی فرشته بهمن و نماد باران
سركه:  گند زدایی و پاكیزگی فرشته امرداد نماد جاودانگی
سیب سرخ: نماد سپندارمد امشاسپند، فروتنی و مهر و شیدایی
سنجد: فرشته خورداد سرچشمه دلدادگی و باروری و زایندگى
 ششه یا سبزه: نماد پندار نیك، گفتار نیك، و كردار نیک فرشته اردیبهشت
سمنو: مایه سرشته (خمیر)، نماد خوبی برای زایش و باروری گیاهان به میانجی فروَهران فرشته شهریور

علاوه بر اینها اقلام دیگری هم بر سر سفره هفت سین گذاشته می شود. مانند:
آینه: نماد درخشندگی
نارنج: نماد گوی زمین و گردی آن
اسپند و آویشن: نماد تندرستی و فرخندگی
آب: نماد خورداد امشاسپند، تندرستی، رسائی
شیر و تخم مرغ: نماد وهمن امشاسپند، پندار نیک و نوزایی
آفرینگان یا آتشدان یا امروزه شماله (شمع) و شماله دان (شمعدان): نماد اردیبهشت امشاسپند، راستی، پاکی و روشنایی
نسك (كتاب) سپند (مقدس، saint): نماد اهورامزدا (بر پایه ی باور هر كسی، زرتشتیان: گات ها، یهو یان: تورات، مسلمانان: قران، مسیحیان: انجیل و برخی حافظ و...)
از دیگر رسوم عید نوروز پوشیدن لباس نو در عید است.
آرزو کردش که چون آن خلق راه        
جامه ی نو باشدش در عیدگاه 
"عطار نیشابوری"

رسم هدیه دادن به یکدیگر در عید نوروز و به اصطلاح عیدی دادن و عیدی گرفتن جزو عاداتی است که از دیرباز و به خصوص در زمان ساسانیان اهمیت بالایی برخوردار بوده و هر کس بنا به شرایط و امکانات خود برای دیگران هدایایی در نظر می گرفته و این رسم تا به امروز بر جای خود باقیست.
بهل تا دست و پایت را ببوسم            
بده عیدانه کامروز است عیدم
"مولانا"
سیزده به در یکی دیگر از رسوم عید نوروز است؛ اینطور عنوان شده که ایرانیان باستان پس از دوازده روز جشن و شادی به یاد دوازده ماه سال، روز سیزدهم را به باغ و صحرا رفته و اینگونه شادی نوروز را به پایان می رساندند. از طرفی این روز در ایران باستان به نام روز باران ثبت شده و برای ایرانیان از قداست خاصی برخوردار بوده است.

چند نمونه از اشعار بهاری
زمین خندید و صحرا شد گل افروز
بهار آمد بهار عشق آموز
بیابان را همه در برگرفته
سرود گرم باران های نوروز 
" یدالله رویایی"
....................
آورده نسیم، سر در آغوش بهار
پیراهنی از شکوفه، تن پوش بهار
گلنقره اشک ریزد از دیده ابر
باغ افق سبز،غزلنوش بهار 
"جلال قیامی میرحسینی"
....................
سال اگر ک هنه اس ت ی ا نو، چون رود دیگر نیاید
نخل چون از پای افتد سایه اش بر سر نیاید
کهنه هرگز نو ن گردد، رفته هرگز باز ناید
بشنو از خیام اگر گفت منت باور نیاید 
این م ثل پیشینان گفتند و من خ ود آزم ودم 
سال نو-بی شبهه- از سال کهن بهتر نیاید
بنده ی آن پاک درویشم که خورسند است و قانع 
فارغ از هر نیک و هر بد گر بیاید گر نیاید
زر پرستان را بگوی از من که باشد مفلسان را
در نداری ها ن شاطی کان نشاط از زر نیاید
یک نصیحت گویمت در سال نو بشنو که: عاقل 
دست بر کاری نیازد کان ز دستش بر نیاید
خرد جوئی گل دماوند، سبزه رویاند، بدامان 
پرورش هائی که از دریای پهناور ن یاید
روز ن و خوش از در آمد، آرزومندم خدا را
دشمنان و دوستان را جز خوشی از در نیای
" حبیب یغمایی "
....................
بهار آمد بیا تا داد عمر رفته بستانیم 
به پای سرو آزادی سر و دستی برافشانیم 
به عهد گل زبان سوسن آزاد بگشاییم 
که ما خود درد این خون خوردن خاموش می دانیم 
نسیم عطر گردان بوی خون عاشقان دارد 
بیا تا عطر این گل در مشام جان بگردانیم 
شرار ارغوان واخیز خون نازنینان است 
سمندر وار جان ها بر سر این شعله بنشانیم 
جمال سرخ گل در غنچه پنهان است ای بلبل 
سرودی خوش بخوان کز مژده ی صبحش بخندانیم 
گلی کز خنده اش گیتی بهشت عدن خواهد شد 
ز رنگ و بوی او رمزی به گوش دل فروخوانیم 
سحر کز باغ پیروزی نسیم آرزو خیزد 
چه پرچم های گلگون کاندر آن شادی برقصانیم 
به دست رنج هر ناممکنی ممکن شود آری 
بیا تا حلقه ی اقبال محرومان بجنبانیم 
الا ای ساحل امید سعی عاشقان دریاب 
که ما کشتی درین توفان به سودای تو می رانیم 
دلا در یال آن گلگون گردن تاز چنگ انداز 
مبادا کز نشیب این شب سنگین فرومانیم 
شقایق خوش رهی در پرده ی خون می زند ، سایه 
چه بی راهیم اگر همخوانی این نغمه نتوانیم
" هوشنگ ابتهاج"


منبع: نوروز، علی دهباشی

اشتراک گذاری


مطالب مرتبط

درخت سبز شد و مرغ در خروش آمد

صبا به تهنیت پیر می فروش آمد كه موسم طرب و عیش و ناز و نوش آمد

اشعار شاعران نامی در رابطه با نوروز

اشعار شاعران نامی در رابطه با نوروز

بهار چیست؟

بهار جان را سرسبز می کند و لب را شکوفه باران.

شکوفاتر از بهار

مادر، تو شکوفاتر از بهار، نهالِ تنم را پر از شکوفه کردی و با بارانِ عاطفه های صمیمی، اندوه های قلبم را زدودی و مرهمی از ناز و نوازش بر زخم های زندگی ام نهادی.

جوانان در بهاران دل

جوانی جامی است زیبا و جرعه ای است فرح انگیز که «درروح » آن،لطافت خاص دارد و در پرتو آفتاب معنویت، تلالو و طراوت می یابد.

نوروز پاکان

طبیعت با بهار طراوت می یابد و معنویت با بهار رمضان اوج می گیرد. بهار طبیعت با نوروز آغاز می شود و بهار معنویت با ماه رمضان. سردی طبیعت با شکوفه های بهاری و سرود بلبلان رخت بر می بندد و یخهای عصیان و نافرمانی، با زمزمه های نیمه شب رمضان و ترنم دعای رمضانیان آب می شود. در رمضان است که می توان هفت شهر عشق را پیمود و دیو نفس را بر زمین افکند و در عید فطر پیروزی فطرت بر شهوت را، جشن گرفت.

از تغییر دکوراسیون تا خرج های پرطمطراق نوروزی

می رسد بوی بهار! و زندگی، مصرّانه، نیازی شدید به تحوّل را می طلبد. چرا که نه؟! باید تغییر کرد، باید نو شد؛ کهنگی ها را دور ریخت و به جای آن، لباسی نو پوشید؛ امّا...

سه درسی که می توان از طبیعت بهار آموخت!

با فرا رسیدن نوروز و زنده شدن طبیعت، گویا زندگی انسان ها نیز تکان خورده، آنها نیز به جنب و جوشی تازه در می آیند. آری! طبیعت، ما را به سوی خود فرا می خواند. فراخوانی که در آن، طبیعت، انبوه مردم را بر پهنای خود به لذّت بردن از تماشای این همه زیبایی و شگفتی، مهمان کرده است. از دیرباز، فراغت ایرانیها در ایّام نوروز، با مسافرت و گردش، عجین شده است. هم آغوش شدن با طبیعت زنده بهاری، حاوی نکات و دقّت هایی است که قسمتی از آنها را می توان از آیات نورانی قرآن و کلام گهربار اهل بیت(علیهم السلام) به دست آورد. در این نوشتار، قدم به قدم در دل طبیعت، با کلامی از آسمان و آسمانیان کوله بار سفر می بندیم.

بهار خودسازی را گرامی بداریم

با فرا رسیدن ماه پر برکت رجب، بهار خودسازی آغاز می شود . در فرهنگ مؤمنان پارسا و اهل سلوک و معرفت، ماه رجب از فرصت های ارزشمند و ایام گرانقدری است که نسیم رحمت الهی بیش از روزهای معمولی می وزد و باران رحمت الهی بیش از دیگر ایام بر جهان هستی می بارد .

چند بهار در یک فصل !!

روز میلاد فرزند ارشد امام حسین(علیه السلام)، حضرت علی اکبر(علیه السلام)، بهترین فرصت برای پرداختن به مهمترین و با ارزش ترین قشر جامعه است. از این رو این روز با سعادت را به روز جوان نام گذاری کرده‌اند. در فرهنگ و اندیشه اسلامی، حضرت علی اکبر(علیه السلام) نمونه درخشان یک جوان شایسته و بهشتی، شناخته شده است، به همین جهت با بزرگداشت یاد و نام این سلاله پیغمبر(صلی الله علیه و اله)، سعی می شود الگوی برتر و شایسته ای به جوان جامعه، بلکه به تمام اقشار معرفی شود.

بهار

فصل رویش، فصل گل، فصل بهار

بهار خودسازی

با فرا رسیدن ماه پر برکت رجب، بهار خودسازی آغاز می شود . در فرهنگ مؤمنان پارسا و اهل سلوک و معرفت، ماه رجب از فرصت های ارزشمند و ایام گرانقدری است که نسیم رحمت الهی بیش از روزهای معمولی می وزد و باران رحمت الهی بیش از دیگر ایام بر جهان هستی می بارد .

بهار معنویت

ایام ماه شعبان را مغتنم بشمارید. ماه شعبان، ماه دعا و ماه عبادت است. ماه شعبان دالان و دهلیز ماه رمضان است. ماه رمضان تالار ضیافت الهی است. شعبان، بیشتر ماه دعا و روزه است؛ این مناجات شعبانیه را بخوانید. شاید در ماه شعبان، بتوانیم با ذخیره‌ ای که از این ماه گرفته‌ ایم، آن مناجات پر سوز و گداز و پر مضمون را با نفس حقیقی بخوانیم. و حقیقتاً از دل، با زبان آن مناجات با خدا حرف بزنیم.

بهار خودسازی را گرامی بداریم

با فرا رسیدن ماه پر برکت رجب، بهار خودسازی آغاز می شود . در فرهنگ مؤمنان پارسا و اهل سلوک و معرفت، ماه رجب از فرصت های ارزشمند و ایام گرانقدری است که نسیم رحمت الهی بیش از روزهای معمولی می وزد و باران رحمت الهی بیش از دیگر ایام بر جهان هستی می بارد .

بهار، جلوه زیبای خداوند

با رسیدن بهار، طبیعت ردای سبز بر تن می کند. چکاوک ها، هزار دستان و قمریان، نغمه ها و سرودهای فرح بخش و تازه سرمی دهند و انسان ها را به مهرورزی، گره گشایی و هم گرایی فرا می خوانند. بهار، پیام آور عشق و رویش است و موسم سرور و آشتی و به همین خاطر است که خواستنی است و با آمدنش دل ها سرشار از سرور و جان ها معرفت می یابد.

بهار، جلوه زیبای خداوند

با رسیدن بهار، طبیعت ردای سبز بر تن می کند. چکاوک ها، هزار دستان و قمریان، نغمه ها و سرودهای فرح بخش و تازه سرمی دهند و انسان ها را به مهرورزی، گره گشایی و هم گرایی فرا می خوانند.

صدای پای بهار

برف و یخ آب شد چشمه ها شد روان

عید نوروز، زیبائیها و شادیها

زکوی یار می آید نسیم باد نوروزی از این باد ار مدد خواهی چراغ دل برافروزی سخن در پرده می گویم زخود چون غنچه بیرون آی که بیش از پنج روزی نیست حکم میر نوروزی (1)

*پرتوی از سیره و سخن افتخار‌انگیز سفیر بهار*

سفیر اندیشمند و خودساخته و پرواپیشه‌ی امام حسین، جناب مسلم، از دین‌شناسان و قانون‌شناسان و انسان‌شناسان بود و در نگاه و نظرش به انسان، فرزندان آدم را *بِما هُوَ انسَان* *داری کرامت ذاتی و حرمت و حقوق بنیادی می‌دید.*

اشعار شاعران نامی در رابطه با نوروز

اشعار شاعران نامی در رابطه با نوروز

اشعار شاعران نامی در رابطه با نوروز

اشعار شاعران نامی در رابطه با نوروز

بهار چیست؟

بهار جان را سرسبز می کند و لب را شکوفه باران.

نوروز پاکان

طبیعت با بهار طراوت می یابد و معنویت با بهار رمضان اوج می گیرد. بهار طبیعت با نوروز آغاز می شود و بهار معنویت با ماه رمضان. سردی طبیعت با شکوفه های بهاری و سرود بلبلان رخت بر می بندد و یخهای عصیان و نافرمانی، با زمزمه های نیمه شب رمضان و ترنم دعای رمضانیان آب می شود. در رمضان است که می توان هفت شهر عشق را پیمود و دیو نفس را بر زمین افکند و در عید فطر پیروزی فطرت بر شهوت را، جشن گرفت.

از تغییر دکوراسیون تا خرج های پرطمطراق نوروزی

می رسد بوی بهار! و زندگی، مصرّانه، نیازی شدید به تحوّل را می طلبد. چرا که نه؟! باید تغییر کرد، باید نو شد؛ کهنگی ها را دور ریخت و به جای آن، لباسی نو پوشید؛ امّا...

کی نوروز شیعه شد

نوروز یا روز نو، در همه تقاویم، در همه دوره‏ها و در میان همه فرهنگها، با اسامى گوناگون مطرح بوده و هست. گردش زمین به دور خورشید و پدید آمدن روز و شب و فصول سال و نیز حركت ماه بر گرد زمین، بشر را به محاسبه واداشته و به طور طبیعى تقویم را پدید آورده است. آغاز هر سال، شروع جدیدى است كه خود به نوعى انسان را با احساسى تازه و تولدى نو به حركت در مى‏آورد.

صله رحم به سبک و سیاق مجازی

دید و بازدیدها یک سنت خوب دیرینه در زندگی مردمان کشورمان بوده است. دیدارهای رو در روی خویشاوندان و آشنایان و احساس دلپذیر احوالپرسی ها برای طرفین نیز باعث تجدید پیوندهای عاطفی می شود. در طول سال شاید برای برخی افراد به هر دلیل امکان دیدار و حضور در کنار خویشاوندان نیست اما عید نوروز باعث تازه شدن دید و بازدیدهای خانوادگی می شود چرا که در تعطیلات سال که از جهت موقعیت کار و مشغلات دیگر فکر انسان آزاد است فرصت مناسبی برای ادای وظیفه صله رحم است.

نوروز؛

نوروز؛ فرصت ها و مراقبت ها

هفت سین و هفتادهزار امید

در جست و جوی امید، باید سری به دیرینه جشن ها و اساطیر کهن هر ملت زد و با جستاری چند، به جایگاه امید در این فرهنگ های مصوّر پی برد. چرا که این جشن ها و اساطیر، عموماً پایان فصلی و یا آغاز دگرگونی ای را پاس می نهند. در میان تمام این جشن ها«نوروز» چیز دیگری است، که خاستگاه اصلی آن ایران است و از هزاره های دور، حکایتی است گفتنی که تا بدین روز نیز حرف هایی در دل خود نهان دارد. و تو آن قدر از او درمی یابی که بجویی!

نوروز در فرهنگ شیعه

نوروز یا روزِ نو در همه تقویم‌ها، دوره‏ها و در میان همه فرهنگ‌ ها، با اسامى گوناگون مطرح بوده و هست. گردش زمین به دور خورشید و پدید آمدن روز و شب و فصول سال و نیز حرکت ماه بر گرد زمین، بشر را به محاسبه واداشته و به طور طبیعى، تقویم را پدید آورده است.

نوروز اسلامی

مسلمان شیعه همواره در صدد است که ایام و روزهای سالش را بر اساس دستورات و توصیه های دینش برپا دارد. حالا اگر این مسلمان شیعه ایرانی هم باشد روزهای اول سالش را که نوروز است و آمیخته با جشن ها و مراسم های ملی به انجام دستورات و توصیه های دینی متبرک می کند و نوروزش را عیدی حقیقی می گرداند.

نوروز طبیعت

بهار با لاله های جامْ مانند جلوه گر در آرزوی نثار شبنم به خاک نجف است در این روز نو، علی بر مسند رسول نشست بدین جهت نوروز میمون و پُر شعف است

نوروز پاکان

طبیعت با بهار طراوت می یابد و معنویت با بهار رمضان اوج می گیرد. بهار طبیعت با نوروز آغاز می شود و بهار معنویت با ماه رمضان. سردی طبیعت با شکوفه های بهاری و سرود بلبلان رخت بر می بندد و یخهای عصیان و نافرمانی، با زمزمه های نیمه شب رمضان و ترنم دعای رمضانیان آب می شود. در رمضان است که می توان هفت شهر عشق را پیمود و دیو نفس را بر زمین افکند و در عید فطر پیروزی فطرت بر شهوت را، جشن گرفت.

ویژه عید احکام صله رحم و مهمانی

دین اسلام جایگاه ویژه ای در مورد دیدو بازدید از نزدیکان و خویشاوندان تحت عنوان صله رحم و مهمانی، قرار داده است که به وفور در منابع دینی به چشم می خورد.

بهار، جلوه زیبای خداوند

با رسیدن بهار، طبیعت ردای سبز بر تن می کند. چکاوک ها، هزار دستان و قمریان، نغمه ها و سرودهای فرح بخش و تازه سرمی دهند و انسان ها را به مهرورزی، گره گشایی و هم گرایی فرا می خوانند.

عید نوروز، زیبائیها و شادیها

زکوی یار می آید نسیم باد نوروزی از این باد ار مدد خواهی چراغ دل برافروزی سخن در پرده می گویم زخود چون غنچه بیرون آی که بیش از پنج روزی نیست حکم میر نوروزی (1)

حضور دین در نوروز

نوروز این عید باستانی، کهن و ملی که مقارن با تجدید

ارزشها و ضد ارزشهای عید نوروز

نوروز روز نو، روز تازه و روز جدیدی است اول فروردین، روز نوسال جدید آغاز می گردد و کهنگی سال قبل که با سرما، این روز برای بسیاری از ملتها روز عید محسوب می شود. و اگر بخواهیم عید نوروز برای ما یک عید واقعی باشد باید به ارزشهای اسلامی این عید که در سایه تعالیم اسلامی رنگ نظافت و خانه تکانی از ارزشهای عید نوروز نظافت و خانه تکانی است که مردم قبل ازرسیدن سال نو تحولی در زندگی خود ایجاد می کنند و نماز عید شیخ طوسی(ره)فرموده است: نماز ظهر و عصر روز نوروز را که خواندی چهار رکعت نماز با دو سلام(دو رکعت دو رکعت) هدیه ای برای امام علی(ع)آورد و عرض کرد: این هدیه به مناسبت نوروز است. برای ما نوروز و روز نوی است. آداب این روز مقرر گردیده است. » روزه گرفتن روزه گرفتن در عید نوروز یکی دیگر از دستورهای اسلامی مطلوب ومستحب در این روز است

رستاخیز سبز

سلام بر سبزه نای دوستی و سلام بر همه دوستان!تبریکرستاخیز سحرآمیز سبز بهار، نشان رویش زندگی است در رگ های جهان مادی، و سرخی زمان از سنت های ناب اسلامی و آیین های نیکوی ملی، و پیوندی است از شادابی زمین با بعثت سبزبهار، تعجب سبزی است / در چشم های خاک / روبه روی این شگفتْ / درنگ کن / و راه، هر نوروز فرصتی است برای تعالی و هر بهار محفلی برای تفکر؛ برای آنکه در مجال هم زمانی غدیر با نوروزاز دلایل ارجمندی نوروز و از نکته های شگفت تاریخ غدیر آن است که روز هجدهم راز این همه پیرایهرخداد هجدهمین روز ذیحجه سالِ دهم هجرت یعنی عید غدیر، با عید باستانی نوروز هم روزه نوروزروزه گرفتن نوروز، یکی از مستحبات این روز است