در شب قدر چه اتفاقی می افتد؟!

برچسپ ها: قدر ، شب

Print Friendly and PDF

در شب قدر چه اتفاقی می افتد؟!

قدر

 

نباید کوچکی سوره قدر ما را فریب دهد ، چه اینکه مجموعه فشرده‌ای از معارف الهی در این سوره وجود دارد.

در اینجا می ‌خواهیم به آنچه از این سوره فهمیده‌‌ایم را بازگو کنیم؛ هرچند اینها تنها بخش کوچکی از حقایق نهفته در این سوره است. ضمناً این سوره حاوی اشاره‌ هایی به حقانیت مذهب تشیع است که در این نوشته به آن هم می ‌پردازیم.
سخن را به صورت سوال و جواب بیان می ‌کنیم:


الف) گوینده این سوره کیست؟

این سوره را خداوند کریم، خود گویندگی کرده است آن هم با عنوان "ما".

به عبارت دیگر هیچ یک از تعبیرات "او" یا "الله" یا "من" یا "رب شما" را مناسب این سوره ندانسته است: انا انزلناه فی لیلة القدر.
اگر "ما" به معنی همه صفات الهی بدانیم، نتیجه این می‌ شود که قرآن حاوی معانی گوناگون و قابل فهم برای همه و در عین حال بسیار عمیق است.(1)


ب) کدام قسمت قرآن در شب قدر نازل شد و می ‌شود؟

مسلم آن است که منظور، نازل شدن بخشی از قرآن نیست چه اینکه می ‌دانیم که قرآن به صورت پراکنده در طول بیست و سه سال بر پیامبر نازل شد؛ بنابراین نازل شدن چند آیه در یک شب فضیلت خاصی برای آن شب به حساب نمی ‌آید.

از طرفی ضمیر "ه" در انا انزلناه به صورت مفرد و مذکر است و با کل قرآن متناسب تر است یا یک سوره یا بخشی از قرآن. (2)


ج) شب قدر چه اهمیتی دارد؟

برای درک اهمیت این شب خدای کریم در این سوره به اصطلاح "به در می ‌گوید تا دیوار بشنود" یعنی به پیامبر خود – که قرآن را بر او در این شب نازل کرده و آگاه ترین کس به احوال این شب است - می ‌گوید که تو چه می ‌دانی که این شب چیست؟ - با این تعبیر معلوم می ‌شود که اهمیت این شب بسیار است و مى ‏فهماند كه تشخیص خصوصیات و اسرار قیامت و اسرار لیلة القدر امرى عظیم است كه كسى قادر به درك آن نیست. (3)

به کمک اشاره ای که در سوره قدر وجود دارد می ‌فهمیم که شب قدر هر سال وجود دارد؛ زیرا در سوره قدر آمده است که "ملائک فرود می ‌آیند" و نفرموده که "فرمود آمدند" بنابراین قطعاً هر سال باید یک شب قدر با ویژگی های سوره قدر داشته باشد

ضمناً اگر ما قرار بود این سوره را بنویسیم این قدر عبارت "لیلة القدر" را تکرار نمی ‌کردیم و مثلاً به جایش "هی" یا "تلک" می ‌گذاشتیم اما خداوند این عبارت را برای بار دوم و سوم نیز عیناً آورده تا اهمیت این شب را بنماید. سپس در دو آیه بعدی، از ضمیر "هی" استفاده کرده است.
شب قدر به سرنوشتتک تک ما مرتبط است و از یک عمر ما هم برتر است (هزار ماه برابر هشتاد و چند سال می ‌شود)


د) در این شب چه اتفاقی می ‌افتد؟

ملائکه و نیز جناب روح در این شب نازل می‌ شوند و این نازل شدن به "همه امور" مرتبط است. بنابر این شب قدر به همه مردم جهان و به همه کارها و سرنوشت ها و اتفاق ها و هر "امر خدا" مربوط است.

هر امر محکم و کلی خدا در این شب باز می ‌شود (فِیهَا یُفْرَقُ كُلُّ أَمْرٍ حَكِیمٍ) ( دخان، آیه 4) مثلاً قرآن از حالت اجمالش در قلب پیامبر است باز می ‌شود و قابل فهم برای مردم می ‌شود و سرنوشت ها هم از حالت اجمال خارج می ‌شود و جنبه حتمی به خود می ‌گیرد و دقیقاً برای افراد تعیین می ‌گردند. (4)


ه) منظور از روح چیست؟ روح و ملائکه در این شب چه می‌ کنند و چه اثری بر این شب می‌ گذارند؟

روح از جنس ملائکه نیست اما بر آنها حالتی مثل ریاست دارد. (5) او به همراه ملائک در این شب نازل می ‌شوند در نتیجه عرصه برای کار شیاطین در این شب بسته می‌ شود و این شب "سلام" می ‌گردد نه به این معنا که بقیه شب های سال دارای سلامت نیست؛ بلکه به معنای آنکه این شب دارای یک سلامتی خاص و ویژه‌ای است.(6)

 

ماه رمضان

 

و) آیا شب قدر یکبار بوده یا هر سال تکرار می‌شود؟

به کمک اشاره ای که در سوره قدر وجود دارد می ‌فهمیم که شب قدر هر سال وجود دارد؛ زیرا در سوره قدر آمده است که "ملائک فرود می ‌آیند" و نفرموده که "فرمود آمدند" بنابراین قطعاً هر سال باید یک شب قدر با ویژگی های سوره قدر داشته باشد. (7)


ز) ملائکه و روح بر چه کسی نازل می‌شوند؟

تا زمانی که پیامبر در این دنیا زنده بودند، قلب ایشان محل نزول ملائکه و روح در شب قدر خودشان بودند اما می ‌دانیم بعد از وفات ایشان تا زمان حاضر هم باید هر سال شب قدری داشته باشد که ملائکه و روح در آن نازل شوند و همه امور عالم مشخص گردد.

بنابراین بعد از پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله باید بر کسی نازل شوند که روحش همانند پیامبر با روح ملائک سنخیت داشته باشد و ملائک بتوانند بر او نازل شوند (8) و به عبارت دیگر دارای قلب محمدی باشد و او کسی جز علی علیه السلام – که برادر و جان پیامبر بود – نیست و بعد از حضرت امیر نیز سایر ائمه که فرزندان جسم و جان پیامبر (صلی الله علیه و آله) هستند و دارای قلب محمدی هستند، مرکز عالم ومحل نزول ملائکه در شب قدر هستند.


ح) شب قدر در چه ماه و روزی از سال است؟

به کمک آیه " شَهْرُ رَمَضَانَ الَّذِیَ أُنزِلَ فِیهِ الْقُرْآنُ" (بقره، 185) می ‌فهمیم که شب قدر باید در ماه رمضان باشد، از طرف دیگر باید در هر سال تنها یک شب باشد نه بیشتر، اما کدام شب؟

اهل بیت علیهم السلام یاد داده‌اند که در دهه آخر ماه رمضان و خاصه شب های نوزدهم و بیست و یکم و بیست و سوم به دنبال آن باشیم. اما فراموش نکنیم که درباره آن شب گرانقدر که ارتباط خاصی میان ملائکه و امام عصر علیه السلام برقرار است نباید انتظار داشته باشیم که تاریخ آن به طور دقیق برای ما تعیین شده باشد. چه بهتر که در همه شب های ماه رمضان یا لااقل در دهه آخر توجه بیشتری به ذکر خدا و عبادت داشته باشیم تا ما هم بهره‌ای از این شب ببریم.

عرصه برای کار شیاطین در این شب بسته می‌ شود و این شب "سلام" می ‌گردد نه به این معنا که بقیه شب های سال دارای سلامت نیست؛ بلکه به معنای آنکه این شب دارای یک سلامتی خاص و ویژه‌ای است

سوره قدر، معرفی شأن هم-قلبان پیامبر اکرم

سوره قدر به شکل خلاصه‌ و فشرده، بدون اینکه نامی از کسی ببرد، به معرفی جایگاه و کرامت اهل بیت پیامبر پرداخته است، چه اینکه از یک طرف به "همه ساله" بودن شب قدر اشاره می ‌کند و از طرف دیگر به نزول ملائکه و روح در آن می ‌پردازد. از طرف دیگر می ‌دانیم که قرآن تنها بر قلب پیامبر صلی الله و علیه وآله نازل شده است لذا در هر شب قدر باید یک فرد هم سنخ پیامبر وجود داشته باشد که قلبش قابلیت پذیرش ملائکه و روح را داشته باشد و همواره باید یک نفر در روی زمین وجود داشته باشد که این رخدادها در شب قدر با محوریت او انجام شود یعنی قلبش هم سنخ با قلب حضرت رسول باشد، هر چند نبی نباشد. این سوره در حقیقت معرفی حقانیت مذهب تشیع هست. بجز ائمه اطهار از اهل بیت پیامبر صلی الله و علیه وآله تاکنون در عالم هیچ کسی ادعا نکرده است که دارای چنین مقامی است. 
از امام باقر علیه السلام روایت شده است که ای جماعت شیعه،‌ (با مخالفان شیعه) به وسیله سوره "انا انزلناه" مقابله کنید که در نتیجه پیروز خواهید شد. سوگند به خدا که این سوره حجت بعد از رسول خدا، حجت بر خلق است.

این سوره سیده دین شما و نهایت علم ماست (با مخالفان شیعه) با آیات حم   وَالْكِتَابِ الْمُبِینِ   إِنَّا أَنزَلْنَاهُ فِی لَیْلَةٍ مُّبَارَكَةٍ إِنَّا كُنَّا مُنذِرِینَ (دخان، 1-3) استدلال کنید که مخصوص ولی امرهای بعد از پیامبر صلی الله و علیه وآله است (یعنی کسانی که شایسته باشند که قرآن در شب قدر هر سال به آنان نازل شود) (9)


پی نوشت ها:
1و2. تفسیر فرقان، سوره قدر
3. تفسیر المیزان، سوره قدر
4. مراجعه کنید به تفسیر المیزان، سوره دخان، ذیل آیه فیها یفرق کل امر حکیم
5. تفسیر فرقان، سوره قدر
6. تفسیر فرقان، سوره قدر
7. تفسیر المیزان، سوره قدر
8. تفسیر فرقان، سوره قدر
9. کافی، ج1، ص 249

روح الله رستگار صفت           

کارشناس ارشد علوم قرآن و حدیث

 

اشتراک گذاری


مطالب مرتبط

نگاهی به فضیلت لیالی قدر در ماه مهمانی خدا

در تفاسیر آمده است كه روزی پیامبر اعظم(ص) فرمود: «یكی از بنی اسرائیل لباس جنگ پوشید و هزار ماه (هشتاد سال) از تن بیرون نیاورد و پیوسته مشغول یا آماده جهاد فی سبیل الله بود.

رونمایی از امورات انسان در شب قدر

«ما قرآن را در شب قدر نازل کردیم . تو چه می ‌دانی که شب قدر چگونه شبی است. شبی که از هزار ماه برتر است. فرشتگان و روح الامین در آن شب ، با اذن پروردگارشان براى هر كارى فرود مى ‏آیند. آن شب تا دمیدن سپیده ، امن و سلامت است. »

قدرِ شب، اندر شب قدر است و بس!

امام کاظم علیه السلام، غسل و احیاء در شب قدر را برای خروج از گناهان توصیه نموده است.گویی زنده نگاه داشتن این شب،خزان گناهان خواهد بود.

آن شب قدر

به خدا، خون خدا در شریان داشت علی

زمان برای عبور و مرورش مجوّز نمی خواهد!

به ساعت نگاه می کنم ... عقربه هایش چه قدر تند می رود، آن قدر تند که نه کسی می تواند آن ها را از رفتن باز دارد و نه می تواند آنها را به سر جای اول بازگرداند ... درست مثل گذر روزها و سال ها و ایام ...

چرا این شب، شب قدر نامیده شده؟

1. شب قدر به این جهت «قدر» نامیده شده که جمیع مقدرات بندگان در تمام سال در آن شب تعیین می شود. شاهد این معنی سوره دخان است که می فرماید: ما این کتاب مبین را در شبی پر برکت نازل کردیم، و ما همواره انذار کننده بوده ایم. در آن شب که هر امری بر طبق حکمت خداوند تنظیم و تعیین می گردد. (دخان: 3 و 4)

جایگاه و اهمیت شب قدر

چنان که درک شب قدر، کاری است مشکل، بیان جایگاه و «قدر» شب قدر عملی است دشوار که تنها راه یافتگان به آن شب عزیز می توانند واقعیت و حقیقت آن را بیان دارند; چراکه قرآن به پیامبر خدا فرمود: «وما ادراک مالیلة القدر» ; «و تو چه دانی شب قدر چیست؟»

جایگاه و اهمیت شب قدر

یکی از زمان¬هایی که در منابع دینی، اهمیت فراوانی دارد، شب قدر است. در قرآن کریم، شب قدر، بهتر از هزار ماه خوانده شده است. مفهوم واژه¬ی «قدر» در لغت به معنای بیان مقدار چیزی است.1 در جای دیگری آمده که قدر به معنای اندازه و مقدار هر چیز اعم از زمان، مکان و. .. است.2

فاطمه زهرا علیهاالسلام سرّ لیلة القدر

فاطمه زهرا علیهاالسلام همچون لیلة القدر، حضوری مستمر، کارآمد و تأثیرگذار در همه عرصه های هستی دارد و ظرف وجودش ظرف تحقق اراده و مشیّت الهی و افاضه فیض ربوبی است. او اگرچه به مثابه «قدر»، قدرش ناشناخته مانده است و باید تأویل حقیقت و کنه وجودش را در قیامت مشاهده کرد،

آب حیات

می گویند شب قدر ارتباط تنگاتنگی با امام زمان(عج) دارد و در جایی خواندم که امام صادق علیه السلام فرمود: حقیقت شب قدر، حضرت زهرا علیها السلام است؛ آیا این سخن درست است و به طور کلی، رابطة شب قدر با ولایت چیست؟

آیا سرنوشت ما در یک شب تعیین می شود؟

آیا این درست است که سرنوشت همه ما در شب قدر تعیین می¬شود؟ آیا این با عدالت خدا سازگار است؟ پس ما چه اختیاری داریم؟

حقیقت شب قدر ; معنا و ماهیت حقیقی شب قدر چیست؟

«قدر» در لغت به معنای اندازه و اندازه گیری است . (1) «تقدیر» نیز به معنای اندازه گیری و تعیین است . (2) اما معنای اصطلاحی «قدر» ، عبارت است از ویژگی هستی و وجود هر چیز و چگونگی آفرینش آن (3) به عبارت دیگر، اندازه و محدوده وجودی هر چیز، «قدر» نام دارد . (4)

استمرار قدر

قرآن، این کلام محکم الهی، ماه مبارک رمضان را ماه نزول خود معرفی می کند، رمضانی که از دیرباز ارجمند بوده، باید تا قیام قیامت، ارج نهاده شود؛ بنابراین به پاس حرمت آن فرمود: Gفَمَن شَهِدَ مِنکمُ الشَّهْرَ فَلْیصُمْهُF.[1]

دعایی که سرنوشت را تغییر خواهد داد

می¬دانم بسیار شنیده ای که قدر را باید قدر دانست، قدر آدمی را قدر می¬سازد، قدر است که قدرشناسمان می کند و در قدر، توان تغییر تقدیر است.

آداب و احکام شبهای قدر

شبهای قدر بین سه شب 19، 21 و 23 ماه مبارک رمضان محتمل است و احتمال قوی تر 21 و 23 می باشد. مرحوم آیت الله تبریزی[1] می نویسند: «لیلة القدر هی لیلة التاسع عشر أو الحادیة و العشرون أو الثالثة والعشرون، و یحتمل قویاً أنّها احدی اللیلتین الأخیرتین؛[2] شب قدر [یکی از] شبهای نوزدهم یا بیست و یکم یا بیست و سوم [ماه مبارک رمضان] است و احتمال قوی یکی از دو شب بیست و یکم و بیست و سوم است.»

نکاتی درباره ی شب قدر

شب قدر از دو جهت برای ما گرامی است. و ما هم غیر از این دو عنصر محوری چیزی نداریم، و این شب می تواند جامع آن دو عنصر محوری باشد. یکی جریان «قرآن» است و دیگری جریان «عترت».

فاطمه زهرا علیهاالسلام سرّ لیلة القدر

در این نوشتار، سعی بر آن است نسبت و تعامل باطن و حقیقت وجود فاطمه زهرا علیهاالسلام با حقیقت وجود و باطن «لیلة القدر» مقایسه شود و در محورهای «تعیّن و تعیین اصل وجود» و «هندسه خلقت و شریعت»، بر ویژگی های اشتراکی و مشابهت های این دو آفریده عظیم تأکید گردد. در این مقاله، منزلت سه عالم «سرشت»، «سرنوشت» و «شخصیت حضرت فاطمه علیهاالسلام » با رویکردی تطبیقی بررسی می شود.

نگاهی فضایل و ویژگی های شب قدر

شب قدر، بر اساس آیات و روایات، از شب های مقدس و متبرک اسلامی است. خداوند در قرآن مجید از آن به بزرگی یاد کرده و سوره ای نیز به نام « قدر» نازل فرموده است. در احادیث اسلامی نیز به صراحت بیان شده که در تمام سال شبی به خوبی و فضیلت شب قدر نمی رسد. برای نمونه، در روایتی از رسول خدا(ص) آمده است:

رابطة شب قدر با حجت زمان و امام عصر، ارواحنافداه

خداوند متعال در چهارمین آیة سورة مبارکة قدر می فرماید:

زمان دقیق شب قدر چه زمانی هست

بعضی از علما یا بزرگان اهل معرفت یک سال تمام شب ها را بیدار بوده اند تا شب قدر را درک کنند.» آیا این مطلب صحت دارد؟ برای ما هر شب، شب قدر است در خوابیدن. چون در همه شب های سال خواب هستیم! این سید بن طاووس رحمه الله است که این تعبیر را دارد: «إنی لأعرِفُ مَن یَعرِف لَیلَة القدر» یعنی «من کسی را می شناسم که شب قدر را می شناسد!»

سرنوشت، و تغییر قضا و قدر

هر انسانی می تواند با تغییر رفتارهای خود حتی قضای الهی را نیز مدیریت کند، هر چند که این حکم، قطعی و غیرقابل تغییر می باشد و بلایی که فرود آمده را نمی توان برطرف کرد و تغییر داد، ولی می توان نسبت به آینده آن را تغییر داد و از آثار و تبعات آن فرو کاست. به طور کلی در مسئله مقدرات دست انسان بسیار باز است و هر انسانی می تواند با اصلاح رفتار و عملکرد خویش در طول سال، مقدرات خود را در کتاب محو و اثبات تغییر دهد و زندگی بهتری را برای خود رقم زند. با تقدیر الهی و مقدراتی که در زندگی انسان نوشته شده، با تغییر عملکرد و رفتار، کاری کرد که آن تقدیر تغییر یابد، ولی با قضای الهی نمی توان جز با صبر و شکیبایی کنار آمد.

سرنوشت، و تغییر قضا و قدر

هر انسانی می تواند با تغییر رفتارهای خود حتی قضای الهی را نیز مدیریت کند، هر چند که این حکم، قطعی و غیرقابل تغییر می باشد و بلایی که فرود آمده را نمی توان برطرف کرد و تغییر داد، ولی می توان نسبت به آینده آن را تغییر داد و از آثار و تبعات آن فرو کاست. به طور کلی در مسئله مقدرات دست انسان بسیار باز است و هر انسانی می تواند با اصلاح رفتار و عملکرد خویش در طول سال، مقدرات خود را در کتاب محو و اثبات تغییر دهد و زندگی بهتری را برای خود رقم زند. با تقدیر الهی و مقدراتی که در زندگی انسان نوشته شده، با تغییر عملکرد و رفتار، کاری کرد که آن تقدیر تغییر یابد، ولی با قضای الهی نمی توان جز با صبر و شکیبایی کنار آمد.

اهمیت شب قدر و راز مخفی بودن آن

یکی از زمان¬هایی که در منابع دینی، اهمیت فراوانی دارد، شب قدر است. در قرآن کریم، شب قدر، بهتر از هزار ماه خوانده شده است. مفهوم واژه¬ی «قدر» در لغت به معنای بیان مقدار چیزی است.1 در جای دیگری آمده که قدر به معنای اندازه و مقدار هر چیز اعم از زمان، مکان و. .. است.

آداب و احکام شبهای قدر

شبهای قدر بین سه شب 19، 21 و 23 ماه مبارک رمضان محتمل است و احتمال قوی تر 21 و 23 می باشد. مرحوم آیت الله تبریزی[1] می نویسند

نکاتی درباره ی شب قدر

شب قدر از دو جهت برای ما گرامی است. و ما هم غیر از این دو عنصر محوری چیزی نداریم، و این شب می تواند جامع آن دو عنصر محوری باشد. یکی جریان «قرآن» است و دیگری جریان «عترت».

آیا شب قدر با اختیار سازگاری دارد؟

می گویند در شب قدر مقدرات بندگان اعم از خیر و شر و ولادت و مرگ و خلاصه هر چه تا شب قدر سال آینده با آن مواجه می شوند، تقدیر و معین می گردد . اگر چنین باشد، هر کس سرنوشتش تا سال آینده مشخص است .

زمان دقیق شب قدر

بعضی از علما یا بزرگان اهل معرفت یک سال تمام شب ها را بیدار بوده اند تا شب قدر را درک کنند.» آیا این مطلب صحت دارد؟ برای ما هر شب، شب قدر است در خوابیدن. چون در همه شب های سال خواب هستیم! این سید بن طاووس رحمه الله است که این تعبیر را دارد: «إنی لأعرِفُ مَن یَعرِف لَیلَة القدر» یعنی «من کسی را می شناسم که شب قدر را می شناسد!»

نگاهی به فضیلت لیالی قدر در ماه مهمانی خدا

در تفاسیر آمده است كه روزی پیامبر اعظم(ص) فرمود: «یكی از بنی اسرائیل لباس جنگ پوشید و هزار ماه (هشتاد سال) از تن بیرون نیاورد و پیوسته مشغول یا آماده جهاد فی سبیل الله بود.

رونمایی از امورات انسان در شب قدر

«ما قرآن را در شب قدر نازل کردیم . تو چه می ‌دانی که شب قدر چگونه شبی است. شبی که از هزار ماه برتر است. فرشتگان و روح الامین در آن شب ، با اذن پروردگارشان براى هر كارى فرود مى ‏آیند. آن شب تا دمیدن سپیده ، امن و سلامت است. »

اعمال شب و روز عرفه

شب نهم ذي الحجة از شب‎های متبرك و شب مناجات با قاضى الحاجات است و توبه در آن شب مقبول و دعا در آن مستجاب است. عبادت در اين شب، اجر صد و هفتاد سال عبادت را دارد.

مهمان ناخوانده شبِ عروسی

روزترین شبِ زندگی اش نزدیک می شد. خودش را به سرعت، برای آن «بهترین شب» آماده می کرد. یک «دختر» است و یک «شب عروسی». مگر چند بار اتفاق می افتد؟!

با آرزوها در ليلة الرغائب

سرشار است، آنان که در وادي مراقبه و شهود در محضر خداي متعال گام برمي دارند به خوبي قدر چنين ايامي را دانسته و بسيار سخت تر، هوشيارتر و جدي تر از دنيا طلبان در پي بهره گيري از اين فرصت ارزشمند هستند .

لیلة الرغائب چگونه شبی است؟

"رجب"، ماه خداست؛ ماه پر بركتی است كه اعمال بسیاری برای آن ذكر شده است. باید خود را در دریای زلالش بشوییم تا پاک شویم. پیامبر اكرم(صلی الله علیه و آله) فرمود: هر كس یك روز از ماه رجب را روزه بگیرد، موجب خشنودی خدا می شود و غضب الهی از او دور می گردد و دری از درهای جهنم بر روی او بسته می شود.

قدرِ شب، اندر شب قدر است و بس!

امام کاظم علیه السلام، غسل و احیاء در شب قدر را برای خروج از گناهان توصیه نموده است.گویی زنده نگاه داشتن این شب،خزان گناهان خواهد بود.

آن شب قدر

به خدا، خون خدا در شریان داشت علی

چرا این شب، شب قدر نامیده شده؟

1. شب قدر به این جهت «قدر» نامیده شده که جمیع مقدرات بندگان در تمام سال در آن شب تعیین می شود. شاهد این معنی سوره دخان است که می فرماید: ما این کتاب مبین را در شبی پر برکت نازل کردیم، و ما همواره انذار کننده بوده ایم. در آن شب که هر امری بر طبق حکمت خداوند تنظیم و تعیین می گردد. (دخان: 3 و 4)

جایگاه و اهمیت شب قدر

چنان که درک شب قدر، کاری است مشکل، بیان جایگاه و «قدر» شب قدر عملی است دشوار که تنها راه یافتگان به آن شب عزیز می توانند واقعیت و حقیقت آن را بیان دارند; چراکه قرآن به پیامبر خدا فرمود: «وما ادراک مالیلة القدر» ; «و تو چه دانی شب قدر چیست؟»

جایگاه و اهمیت شب قدر

یکی از زمان¬هایی که در منابع دینی، اهمیت فراوانی دارد، شب قدر است. در قرآن کریم، شب قدر، بهتر از هزار ماه خوانده شده است. مفهوم واژه¬ی «قدر» در لغت به معنای بیان مقدار چیزی است.1 در جای دیگری آمده که قدر به معنای اندازه و مقدار هر چیز اعم از زمان، مکان و. .. است.2

آب حیات

می گویند شب قدر ارتباط تنگاتنگی با امام زمان(عج) دارد و در جایی خواندم که امام صادق علیه السلام فرمود: حقیقت شب قدر، حضرت زهرا علیها السلام است؛ آیا این سخن درست است و به طور کلی، رابطة شب قدر با ولایت چیست؟

آیا سرنوشت ما در یک شب تعیین می شود؟

آیا این درست است که سرنوشت همه ما در شب قدر تعیین می¬شود؟ آیا این با عدالت خدا سازگار است؟ پس ما چه اختیاری داریم؟

تفأل به حافظ آری یا خیر

در روایات دینی ما نسبت به هر امری، به‌وسیله هر چیزی من‌جمله دیوان حافظ، تفأل مثبت داشتن به این معنا که مثلاً برای هر غزلی جهت مثبتی در نظر گرفته‌شده و با نگاه خیر به آن نگریسته شود، نه تنها اشکالی ندارد بلکه تحسین و سفارش شده است.

با زلف تو قصه‌ای ست ما را مشکل

طولانی‌ترین شبِ سال در جمع شاعران پارسی‌زبان چگونه گذشت؟

اعمال شب و روز اول ماه رمضان

اللَّهُمَّ أَهِلَّهُ عَلَیْنَا بِالْأَمْنِ وَ الْإِیمَانِ وَ السَّلامَةِ وَ الْإِسْلامِ وَ الْعَافِیَةِ الْمُجَلَّلَةِ وَ دِفَاعِ الْأَسْقَامِ [وَ الرِّزْقِ الْوَاسِعِ] وَ الْعَوْنِ عَلَی الصَّلاةِ وَ الصِّیَامِ وَ الْقِیَامِ وَ تِلاوَةِ الْقُرْآنِ اللَّهُمَّ سَلِّمْنَا لِشَهْرِ رَمَضَانَ وَ تَسَلَّمْهُ مِنَّا وَ سَلِّمْنَا فِیهِ حَتَّی یَنْقَضِیَ عَنَّا شَهْرُ رَمَضَانَ وَ قَدْ عَفَوْتَ عَنَّا وَ غَفَرْتَ لَنَا وَ رَحِمْتَنَا

حقیقت شب قدر ; معنا و ماهیت حقیقی شب قدر چیست؟

«قدر» در لغت به معنای اندازه و اندازه گیری است . (1) «تقدیر» نیز به معنای اندازه گیری و تعیین است . (2) اما معنای اصطلاحی «قدر» ، عبارت است از ویژگی هستی و وجود هر چیز و چگونگی آفرینش آن (3) به عبارت دیگر، اندازه و محدوده وجودی هر چیز، «قدر» نام دارد . (4)

استمرار قدر

قرآن، این کلام محکم الهی، ماه مبارک رمضان را ماه نزول خود معرفی می کند، رمضانی که از دیرباز ارجمند بوده، باید تا قیام قیامت، ارج نهاده شود؛ بنابراین به پاس حرمت آن فرمود: Gفَمَن شَهِدَ مِنکمُ الشَّهْرَ فَلْیصُمْهُF.[1]

دعایی که سرنوشت را تغییر خواهد داد

می¬دانم بسیار شنیده ای که قدر را باید قدر دانست، قدر آدمی را قدر می¬سازد، قدر است که قدرشناسمان می کند و در قدر، توان تغییر تقدیر است.

آداب و احکام شبهای قدر

شبهای قدر بین سه شب 19، 21 و 23 ماه مبارک رمضان محتمل است و احتمال قوی تر 21 و 23 می باشد. مرحوم آیت الله تبریزی[1] می نویسند: «لیلة القدر هی لیلة التاسع عشر أو الحادیة و العشرون أو الثالثة والعشرون، و یحتمل قویاً أنّها احدی اللیلتین الأخیرتین؛[2] شب قدر [یکی از] شبهای نوزدهم یا بیست و یکم یا بیست و سوم [ماه مبارک رمضان] است و احتمال قوی یکی از دو شب بیست و یکم و بیست و سوم است.»

نکاتی درباره ی شب قدر

شب قدر از دو جهت برای ما گرامی است. و ما هم غیر از این دو عنصر محوری چیزی نداریم، و این شب می تواند جامع آن دو عنصر محوری باشد. یکی جریان «قرآن» است و دیگری جریان «عترت».

عزای حقیقت و سوگ عدالت

نوزدهم ماه مبارک رمضان، یکی از غمگین ترین روزهای حقیقت و عدالت است. در سحرگاه آن روز سرخ، محراب در عزای مردی گریست که تا آن روز، چنین گوهری را در آغوش خود نگرفته بود.

فاطمه زهرا علیهاالسلام سرّ لیلة القدر

در این نوشتار، سعی بر آن است نسبت و تعامل باطن و حقیقت وجود فاطمه زهرا علیهاالسلام با حقیقت وجود و باطن «لیلة القدر» مقایسه شود و در محورهای «تعیّن و تعیین اصل وجود» و «هندسه خلقت و شریعت»، بر ویژگی های اشتراکی و مشابهت های این دو آفریده عظیم تأکید گردد. در این مقاله، منزلت سه عالم «سرشت»، «سرنوشت» و «شخصیت حضرت فاطمه علیهاالسلام » با رویکردی تطبیقی بررسی می شود.

رابطة شب قدر با حجت زمان و امام عصر، ارواحنافداه

خداوند متعال در چهارمین آیة سورة مبارکة قدر می فرماید:

پارسایان شب و شیران روز

امیرالمؤمنین، علی- علیه السلام- قال: ... فِیهِمْ رِجَالٌ لَا یَنَامُونَ اللَّیْلَ لَهُمْ دَوِیٌّ فِی صَلَاتِهِمْ کَدَوِیِّ النَّحْلِ یَبِیتُونَ قِیَاماً عَلَی أَطْرَافِهِمْ وَ یُصْبِحُونَ عَلَی خُیُولِهِمْ رُهْبَانٌ بِاللَّیْلِ لُیُوثٌ بِالنَّهَار .

عزای حقیقت و سوگ عدالت

نوزدهم ماه مبارک رمضان، یکی از غمگین ترین روزهای حقیقت و عدالت است. در سحرگاه آن روز سرخ، محراب در عزای مردی گریست که تا آن روز، چنین گوهری را در آغوش خود نگرفته بود.

زمان دقیق شب قدر چه زمانی هست

بعضی از علما یا بزرگان اهل معرفت یک سال تمام شب ها را بیدار بوده اند تا شب قدر را درک کنند.» آیا این مطلب صحت دارد؟ برای ما هر شب، شب قدر است در خوابیدن. چون در همه شب های سال خواب هستیم! این سید بن طاووس رحمه الله است که این تعبیر را دارد: «إنی لأعرِفُ مَن یَعرِف لَیلَة القدر» یعنی «من کسی را می شناسم که شب قدر را می شناسد!»

اعمال شب و روز عرفه

روز عرفه نهمین روز از ماه ذی الحجه است که اعمال مخصوص خودش را دارد. حاجیان در این روز در بیابانی نزدیک شهر مکّه به نام «عرفات» دور هم جمع می‏شوند و از ظهر تا بعد از غروب آفتاب، باید در آنجا بمانند. روز عرفه، روز دعا و نماز و راز و نیاز با خداست، روز بخشیده شدن گناهان است. بسیاری از گناهان در روز عرفه بخشیده می‏شود.

شب آرزوها و لیله الرغائب

در لیله الرغائب هم خداوند می فرماید شما را به آرزوهایتان می رسانم. آنهایی که به خدا ایمان دارند آرزوهایشان را از خدا می گیرند و کسانی که باور ندارند نتیجه نمی گیرند.

سرنوشت، و تغییر قضا و قدر

هر انسانی می تواند با تغییر رفتارهای خود حتی قضای الهی را نیز مدیریت کند، هر چند که این حکم، قطعی و غیرقابل تغییر می باشد و بلایی که فرود آمده را نمی توان برطرف کرد و تغییر داد، ولی می توان نسبت به آینده آن را تغییر داد و از آثار و تبعات آن فرو کاست. به طور کلی در مسئله مقدرات دست انسان بسیار باز است و هر انسانی می تواند با اصلاح رفتار و عملکرد خویش در طول سال، مقدرات خود را در کتاب محو و اثبات تغییر دهد و زندگی بهتری را برای خود رقم زند. با تقدیر الهی و مقدراتی که در زندگی انسان نوشته شده، با تغییر عملکرد و رفتار، کاری کرد که آن تقدیر تغییر یابد، ولی با قضای الهی نمی توان جز با صبر و شکیبایی کنار آمد.

اهمیت شب قدر و راز مخفی بودن آن

یکی از زمان¬هایی که در منابع دینی، اهمیت فراوانی دارد، شب قدر است. در قرآن کریم، شب قدر، بهتر از هزار ماه خوانده شده است. مفهوم واژه¬ی «قدر» در لغت به معنای بیان مقدار چیزی است.1 در جای دیگری آمده که قدر به معنای اندازه و مقدار هر چیز اعم از زمان، مکان و. .. است.

نکاتی درباره ی شب قدر

شب قدر از دو جهت برای ما گرامی است. و ما هم غیر از این دو عنصر محوری چیزی نداریم، و این شب می تواند جامع آن دو عنصر محوری باشد. یکی جریان «قرآن» است و دیگری جریان «عترت».

اعمال شب و روز عرفه

روز عرفه نهمین روز از ماه ذی الحجه است که اعمال مخصوص خودش را دارد. حاجیان در این روز در بیابانی نزدیک شهر مکّه به نام «عرفات» دور هم جمع می‏شوند و از ظهر تا بعد از غروب آفتاب، باید در آنجا بمانند. روز عرفه، روز دعا و نماز و راز و نیاز با خداست، روز بخشیده شدن گناهان است. بسیاری از گناهان در روز عرفه بخشیده می‏شود.

دعای شب و آه سحر

نیمه شعبان در اذهان شیعیان و محبّان اهل بیت، علیهم السّلام، به عنوان روز میلاد نجات بخش موعود معنا و مفهوم می یابد. روز میلاد بزرگ مردی که انسانیت، ظهور او را به انتظار نشسته و عدالت برای پای بوس قدمش لحظه شماری می کند.

آیا شب قدر با اختیار سازگاری دارد؟

می گویند در شب قدر مقدرات بندگان اعم از خیر و شر و ولادت و مرگ و خلاصه هر چه تا شب قدر سال آینده با آن مواجه می شوند، تقدیر و معین می گردد . اگر چنین باشد، هر کس سرنوشتش تا سال آینده مشخص است .